Stimuleer innovatie, koester je rode aapjes

Ieder bedrijf is ooit als start-up begonnen. Iemand kreeg een idee over een product of dienst, toetste dit bij een eerste klant en bouwde hier vervolgens een bedrijf omheen. Dit klinkt eenvoudig maar is het allerminst. Van alle start-ups die worden opgericht houdt slechts acht procent het meer dan vijf jaar vol! Slechts een fractie behaalt de scale-upfase en vervolgens valt uit die groep opnieuw tweederde deel af voordat het tienjarig jubileum wordt bereikt. Petje af dus voor alle bedrijven in Nederland die meer dan tien jaar bestaan en die, door goed ondernemerschap en keihard werken, zijn uitgegroeid tot volwassen organisaties waar mensen met plezier werken.

Nieuwe innovatiecurve

Toch betekent het helaas niet dat bedrijven omdat ze in het verleden zo succesvol waren nu achterover kunnen leunen. Ook al heb je nog zo’n mooi bedrijf opgebouwd, succes in het verleden is steeds minder een garantie voor de toekomst. We zitten in een overgangsfase naar een nieuw tijdperk, stelde hoogleraar ‘transitiekunde’ Jan Rotmans tijdens ons INEX-event. Onder druk van de klimaat-, energie- en grondstoffencrises moeten supply chains op de schop. Bedrijven zullen zichzelf opnieuw moeten uitvinden door een innovatiecurve te starten die vergelijkbaar is met toen ze een start-up waren. Het probleem is dat ze hier als organisatie totaal niet (meer) op zijn ingericht.

Organisatiemodel werkt niet meer

Bedrijven met een zekere graad van volwassenheid hanteren vaak een organisatiemodel zoals die begin vorige eeuw bij bedrijven als Ford zijn ontwikkeld. Processen worden opgeknipt in taken die door ongeschoolde operators kunnen worden uitgevoerd en managers zien erop toe dat alles volgens plan verloopt. En zo efficiënt mogelijk! Dit model werkt prima in een stabiele, voorspelbare omgeving, maar schiet tekort zodra de omstandigheden beginnen te veranderen. In de dynamische en disruptieve markt waarin we nu zitten, werkt zo’n command & control-principe juist averechts. Het is puur op efficiency gericht en maakt medewerkers bedrijfsblind.

Rode en grijze aapjes

Maar wat is dan wel een goed model voor een innovatieve organisatie die zich aanpast aan de veranderende eisen van de markt? Volgens learning & development-goeroe Jef Staes is dat een model waarin mensen worden gestimuleerd om verder te kijken dan de eigen bedrijfsmuren. Een model met mensen die openstaan voor de buitenwereld en daar tot nieuwe en frisse ideeën te komen. Staes noemt deze mensen de ‘rode aapjes’, de aapjes die afwijken van de ‘grijze aapjes’ in een organisatie en het lef hebben om dingen eens heel anders te doen. Rode aapjes staan in contact met andere ecosystemen om daar inspiratie op te doen terwijl de grijze aapjes, waarvan er veel meer zijn, juist naar binnen zijn gekeerd. Die zijn vastgeroest in de bestaande bedrijfsprocessen en bedrijfscultuur.

Ook pioniers nodig

Een innovatieve, toekomstbestendige organisatie moet niet uit grijze maar ook niet uit alleen rode aapjes bestaan. Je hebt ook mensen nodig die een nieuw idee handen en voeten kunnen geven en er een werkend model of product van maken. Deze mensen worden pioniers genoemd en hebben weer andere skills dan de rode of de grijze aapjes. Pas wanneer de pioniers een nieuw idee van een rood aapje tot een werkend geheel hebben gesmeed, komen de grijze aapjes in beeld. Zodra die zien dat iets ook anders kan, en beter kan, zullen ze een verandering vanzelf adopteren. De rode aapjes initiëren, de grijze aapjes volgen.

Faciliteer ondernemerschap

Binnen UC Group geloven wij heilig in dit innovatiemodel. We stimuleren onze consultants en interim professionals dan ook nadrukkelijk om zich als rode aapjes te gedragen. Wat zien ze bij onze klanten gebeuren? Aan wat voor nieuw type producten of diensten hebben ze behoefte? Kunnen wij als UC Group hier misschien op inspelen? Vanuit de backoffice en de rest van UC Group wordt dit ondernemerschap aangemoedigd en op alle mogelijke manieren gefaciliteerd. Dit leidt regelmatig tot nieuwe producten, zoals recent de CO2 rapportagetool Loginex, die vervolgens via onze tribes met de organisatie wordt gedeeld. Zo worden ook onze ‘grijze aapjes’ geïnformeerd en enthousiast gemaakt om de nieuwe diensten voortaan ook zelf toe te passen.

De wereld is in transitie en dat vraagt om duurzame, circulaire bedrijfsmodellen en innovatieve ideeën. Binnen een traditionele command & control structuur zullen die ideeën niet ontstaan, daarvoor heb je rode aapjes nodig. Zorg dat je die in dienst hebt en geef ze de ruimte om te ondernemen. Accepteer mislukkingen maar deel successen met de grijze aapjes zodat die ook aanhaken. Innovaties kun je niet afdwingen, je kunt wel zorgen dat ze ontstaan. Het innovatiemodel van Staes is daarvoor een beproefd instrument.

Meer weten?

Wil je meer weten over innovatiemodellen en hoe je die binnen jouw bedrijf kunt implementeren? Neem dan gerust contact met ons op. Wij vertellen je graag over onze ervaringen en kunnen je zeker helpen om ook jouw bedrijf klaar te stomen voor de toekomst.