Lean vraagt om feminien leiderschap

In vrijwel alle bedrijven waar een logistieke functie aanwezig is, wordt tegenwoordig wel iets met lean gedaan. Lean is een managementfilosofie die erop gericht is om maximale waarde voor de klant te realiseren met zo min mogelijk verspilling. Door continu te verbeteren, verspilling te elimineren en schakels zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen, wordt de totale supply chain prestatie telkens naar een niveautje hoger getild. Vanuit het vakgebied logistiek was altijd al veel belangstelling voor lean als managementfilosofie maar door de huidige marktomstandigheden is de noodzaak alleen nog maar toegenomen. Er is gebrek aan personeel, energie- en grondstofprijzen schieten omhoog en toevoerketens worden geteisterd door verstoringen; directies beseffen dat lean van grote waarde is om binnen zulke uitdagende omstandigheden de beloofde klantwaarde te realiseren én de eigen winstgevendheid op niveau te houden.

Binden en faciliteren

Wat directies vaak minder goed beseffen, is dat lean niet te vergelijken is met bijvoorbeeld een IT-systeem dat je ‘even implementeert’. Het is een nieuwe manier van samenwerken die, zeker bij traditioneel-hiërarchisch geleide bedrijven, om een ingrijpende cultuurverandering vraagt. De kracht van lean is dat je iedereen binnen een organisatie, van hoog tot laag, faciliteert en enthousiasmeert om het werkproces ieder dag een stukje beter te maken. Belangrijk is dat expliciet de mensen op de werkvloer erbij worden betrokken omdat die het dichts bij het proces zitten en het beste weten waar de verspillingen zitten. Dit vraagt om een speciaal soort leiderschap dat gericht is op binden, faciliteren en coachen. Je moeten mensen uitnodigen om met ideeën te komen en een veilige omgeving voor ze creëren waarin ze hun mening durven te geven en fouten durven te maken. De houding die een leidinggevende hierin aanneemt is bepalend voor het succes.

Lichaamshouding

“Of de huidige managers geschikt zijn om in een lean-omgeving te fungeren, zie je vaak al aan hun lichaamshouding”, zegt Elsbeth Braaksma van UC Group, die in haar carrière veel leantrajecten heeft geleid en managers heeft gecoacht. “De traditioneel ingestelde manager is tijdens een gesprek geneigd naar voren te buigen, met z’n vinger te wijzen en instructies te geven. Binnen lean zie je juist iets heel anders, daar zie managers achterover leunen, een luisterende houding aannemen en uitnodigende gebaren maken.”

Volgens haar zijn het deze zachtere, meer feminiene management-skills die bij lean doorslaggevend zijn om de juiste cultuur te creëren. “Mannen kunnen dit uiteraard ook heel goed, maar ik zie dat vrouwelijke managers deze eigenschappen van nature meer in zich hebben. Die zijn van oudsher ingesteld om een gezin draaiende te houden en hebben daardoor het organiseren beter ontwikkeld. Mannen hebben meer bewijsdrift en hebben in hun genen meer de neiging naar status en bezit. Ze zijn minder gericht op het gezamenlijk belang. Daarom is het zo jammer dat zo weinig vrouwen in logistieke managementfuncties werken.”

Logistiek nog mannenbolwerk

Voor een gezonde besluitvorming binnen een bedrijf is het sowieso noodzakelijk dat er een goede diversiteit in managementteams bestaat. Die zorgen voor meer innovatie en maken betere beslissingen¹⁾. In de logistiek ontbreekt die diversiteit omdat de sector wordt gedomineerd door mannen. Volgens het CBS is is slechts 20% vrouw en ligt het percentage vrouwelijke logistiek managers nog veel lager, namelijk nog minder dan 10%. Volgens Marleen Veth van UC Group is dit, om in lean-termen te spreken, een enorme vorm van verspilling, namelijk van (feminien) talent. Een verspilling ook waar bedrijven vooral zichzelf enorm tekort mee doen. “Er is momenteel een groot gebrek aan mensen. Bedrijven blijven maar vacatures voor logistiek managers zetten, waar bijna niemand op reageert, terwijl er in hun bedrijven, op operationele functies, vaak heel getalenteerde meiden rondlopen. Het probleem is: ze stromen niet door. Hier liggen allerlei oorzaken aan ten grondslag die je, ook weer helemaal lean, moet proberen weg te nemen.”

Vrouwen te bescheiden

Eén van de oorzaken waarom vrouwen niet doorstromen in leidinggevende functies is omdat het zittende management dit heel vaak totaal niet stimuleert. Het zijn meestal zelf allemaal mannen en dus gaan ze er tijdens een werving- en selectieproces onbewust vanuit dat een nieuwe collega dat ook wel zal zijn. In vacatureteksten worden masculiene persoonskenmerken gevraagd en als er al een vrouwelijke kandidaat solliciteert, stellen ze vragen, over parttime werken of het combineren met kinderen, die ze nooit aan een man zouden stellen. “Maar het ligt ook aan vrouwen zelf hoor”, zegt Veth. “Die stellen zich veel te bescheiden op en zijn heel terughoudend met solliciteren op externe of interne vacatures. Waar een man al reageert op functies waarbij hij slechts over 50% van de gevraagde skills beschikt, daar doet een vrouw dit pas als ze zeker weet dat ze overal aan voldoet. Mannen zijn wat dat betreft veel opportunistischer en komen meer voor zichzelf op.”

Women in supply chain

Om verspilling van feminien leiderschapstalent te voorkomen, organiseert de UC Group sinds in 2018  op regelmatige basis Women in Supply Chain (WiSC)-bijeenkomsten. Hier kunnen deelnemers sparren over hun unieke rol binnen de logistiek en hoe ze hun vrouwelijke management-skills kunnen inzetten om bijvoorbeeld een lean-transitie binnen hun bedrijf te bewerkstelligen. Braaksma: “De events zorgen onder andere voor bewustwording. Wat ik merk is dat vrouwen in de logistiek niet eens meer doorhebben in wat voor een masculiene omgeving ze eigenlijk werken. Ze zijn helemaal meegegaan in de traditionele stijl van leidinggeven die er binnen hun bedrijf heerst terwijl ze juist met hun vrouwelijke talenten zoveel extra kunnen toevoegen. Dit is niet alleen veel prettiger voor henzelf maar ook voor het bedrijf waarin ze werken. En voor hun mannelijke collega’s! Achteraf hoor ik altijd dat ook zij heel blij zijn dat de machocultuur binnen hun bedrijf wordt doorbroken en er meer balans in managementteams is gekomen.”

Schrijf je alvast  in voor het volgende event

Op 17 november heeft UC Group het Women in supply chain-event georganiseerd. Dit was de derde editie van een grote netwerk- en kennisbijeenkomst die speciaal is gericht op vrouwen in leidinggevende supply chain functies. Wil je leren hoe je als vrouwelijke manager prettiger en effectiever kunt functioneren? Wil je samen met UC Group zorgen voor meer diversiteit in de logistiek? Dan mag je de volgende editie in het voorjaar niet missen! Met onderstaande save-thebutton zet je het event heel gemakkelijk in je agenda en ben je alvast verzekerd van een plaats.

Vrouwelijke professionals binnen UC Group

Bovenstaand artikel is geschreven op basis van input van twee vrouwelijke professionals binnen de UC Group: Elsbeth Braaksma en Marleen Veth. Elsbeth zit al dertig jaar in het vak en vervulde vele management- en projectrollen binnen transport en warehousing. De laatste jaren wordt ze veel gevraagd voor het begeleiden van organisatieverandertrajecten en crisismanagement. Ook Marleen heeft veel ervaring in de sector en dan met name op het gebied planningsvraagstukken, supply chain management en procesoptimalisatie. Ook zij leidt veel projecten op het gebied van verandermanagement.

Bronnen:

1) 2019 Women in supply chain research, Awesome & Gartner, April 2019