Innoveren in logistiek vraagt om co-creatie

“Vandaag draait alles om co-creatie”, stelt managing director Pascal van Beek van UC Group als hij de gasten welkom heet. “Wij zien namelijk dat de beste oplossingen ontstaan als specialisten met een verschillende achtergrond worden gedwongen aan één logistiek probleem te werken. Co-creatie is ook één van de drie kernwaarden van waaruit we negen jaar geleden de UC Group hebben opgericht, naast vakmanschap en ondernemerschap. Inmiddels zijn we uitgegroeid tot een interim- en consultancybureau met 55 professionals en hebben we een flinke groep van kennispartners om ons heen verzameld. Bij klanten proberen we die co-creatie dagelijks in praktijk te brengen. Hoe dat in z’n werk gaat en hoe mooi dat is, gaan jullie vandaag ervaren.”

Seks met ideeën

Voordat de deelnemers in groepjes uiteen gaan om in blokken van anderhalf uur met de kennispartners aan de slag te gaan, worden ze in de stemming gebracht door het energieke cabaret/trendwatch-duo Fountainheads. De zelfbenoemde ‘trendverkenners’ laten hun licht schijnen op de belangrijkste innovaties van de afgelopen tien jaar – elektrisch rijden (Tesla!), blockchain, vegetarische vlees – en analyseren waarom het ene idee succesvol wordt en het andere niet. “Als je terugkijkt zie je dat er bij echt grote vernieuwingen in het begin vaak lacherig over wordt gedaan”, zegt Wim van Rooijen, één van de twee Fountainheads. “Dat komt omdat mensen dan nog vast zitten in hun oude standpunt.”

Om innovaties te herkennen die jouw bedrijf echt gaan veranderen, moet je volgens Van Rooijen bereid continu van standpunt te veranderen zodat je met een frisse blik naar nieuwe technologie kunt kijken. “Je moet seks willen hebben met nieuwe ideeën”, vult zijn compagnon Jan-Henk Bouman gekscherend aan.

“Maar wel altijd met één belangrijke vraag in je achterhoofd: what’s the job to be done?

Welk probleem los jij op voor je klant? Is Picnic een online supermarkt of een technologiebedrijf met oplossingen voor de ‘last mile’? Als je meer vanuit de WHY-vraag naar je bedrijf kijkt, maak je betere keuzes. Dan begrijp je ook ineens waarom een veevoederbedrijf als Nutreco in vegetarisch vlees investeert en Tesla in deelauto’s.”

Blockchain niet ingewikkeld

Als iedereen is opgewarmd en zijn oogkleppen heeft afgelegd is het tijd voor het echte werk: de workshops. Deze staan onder leiding van telkens twee technologiepartners die ter voorbereiding op het INEX-event al hebben onderzocht in hoeverre ze elkaar versterken en door co-creatie tot nieuwe oplossingen kunnen komen. Eén van die bedrijven is TeRoCo, een bedrijf dat databots inzet om (verouderde) bedrijfssystemen automatisch met elkaar te laten communiceren. “We staan hier samen met Zoof-IT dat gespecialiseerd is in blockchain”, vertelt Pascal Kemps van TeRoCo. “En we beginnen deze sessie met een real life case waarin jullie zelf ervaren hoe eenvoudig het is logistieke data te delen via de blockchain.”

Zijn compagnon Stefan Verhagen van Zoof-IT haalt een speelgoedcontainertje tevoorschijn met daarop een QR-code. “Deze container gaan we overdragen aan een logistiek dienstverlener.” Iedereen uit het groepje wordt gevraagd de code met z’n smartphone te scannen, foto’s te maken en de informatie via een linkje op het Bitcoin Blockchain-platform te plaatsen. Als iedereen klaar is zegt Verhagen: “Ik voeg er nog een timestamp aan toe en dan liggen deze gegevens bij deze vast, deze kan niemand meer wijzigen. We hebben de container geïdentificeerd, via de code weten we de inhoud en met de foto’s leggen we fysieke status vast. Hier kan later geen discussie over ontstaan. Zo zie je: blockchain lijkt iets ingewikkeld maar je kunt er zo mee beginnen.”

Er komen veel reacties en ideeën uit de groep. “Het concept achter blockchain zie ik zeker zitten”, stelt Marjolein Klunne, transport & logistics development manager bij ABB. “Wij zijn een bedrijf met veel fabrieken en verkoopkantoren in verschillende landen en we werken met veel transporteurs; als je ziet hoeveel discussie en misverstanden er kunnen ontstaan over transportzendingen, dat is enorm tijdrovend. Een single source of truth kan dan veel voordeel opleveren.” Een blockchain-opstelling zoals TeRoCo en Zoof-IT als voorbeeld hebben opgezet, zou volgens de deelnemers kunnen werken, al hebben ze ook veel praktische vragen. Zoals: Wie moet hierin het voortouw nemen? En: Hoe voorkom je dat straks iedereen zijn eigen blockchain-omgeving gaat optuigen?

Geld verdienen met duurzaamheid

Een andere workshop gaat over duurzaamheid en de tools die nodig zijn om bijvoorbeeld je CO2-footprint te meten en te rapporteren. “Wie van jullie heeft al van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) gehoord?”, vraagt Erik Breen die namens kennispartner Visma de introductie doet. Slechts een paar vingers gaan omhoog. “Dit is een besluit van de EU waarin is vastgelegd dat vanaf 2023 ieder bedrijf met meer dan 250 werknemers verplicht is zijn duurzaamheidsprestaties te rapporteren. Dit lijkt me reden genoeg om het er hier eens over te hebben, want voor veel bedrijven én hun toeleveranciers, gaat dit grote impact hebben. Daar moet je je met je IT-systemen nu al op gaan voorbereiden want met een eenvoudige Excel ben je dan niet klaar.”

Tijdens de discussie gaat het behalve over de verplichte rapportages ook over de beprijzing van CO2-uitstoot en de maatregelen die je als bedrijf kunt nemen om die kosten te verlagen. “Wie is hier al mee bezig?”, vraagt Breen. Ron Kars, logistics manager bij groothandel Technische Unie steekt z’n hand op en noemt een paar voorbeelden zoals zuiniger energiegebruik en het circulair maken van producten. “Duurzaamheid is een volwassen aandachtsgebied geworden en staat volgens mij bij ieder bedrijf prominent op de agenda”, vervolgt hij. “Een paar jaar terug was dit nog heel anders, toen werd het vaak alleen toegepast als je er direct geld mee kon verdienen. Nu is die directe link met winst er minder al leveren veel milieubesparende maatregelen wel degelijk geld op. Zo hebben we recent nog een aanpassing in ons verpakkingsproces doorgevoerd waarmee we jaarlijks ruim 30.000 kilo plastic uitsparen.”

Lessen uit Afghanistan

De plenaire keynote van INEX 2021 wordt gegeven door Peter van Uhm, oud-Commandant der Nederlandse strijdkrachten en de ultieme ervaringsdeskundige als het gaat om het aansturen van complexe logistieke operaties. Vier jaar lang was hij de hoogst verantwoordelijke militair, onder andere tijdens de missie in Afghanistan waar zijn zoon Dennis van Uhm door een bermbom om het leven kwam. Mensen in de zaal zijn tot tranen geroerd als hij vertelt hoe dit vreselijke nieuws destijds tot hem kwam – nota bene op zijn eerste dag in functie – en hoe hij zich wist te herpakken om zich met volle energie aan zijn nieuwe taak te wijden.

Van Uhm, die internationaal wordt geroemd om zijn leiderschapskwaliteiten, trakteert de zaal op een scala aan leerzame anekdotes uit zijn rijke militaire loopbaan. Hij geeft managers in de zaal ook een les mee over het thema co-creatie. “Mensen denken dat je bij defensie niet creatief hoeft te zijn en gewoon moet doen wat je wordt opgedragen, maar dat is een groot misverstand. Juist in gevechtssituaties heb je met grote onzekerheid te maken en moet je snel nieuwe oplossingen kunnen bedenken. Het allerbelangrijkste daarbij is dat je mensen vertrouwen geeft en verbinding met ze maakt. Als leider ben je eindverantwoordelijk maar je mensen moeten ook nee tegen je durven te zeggen. Voor mij is dat het ultieme teken dat iemand zich veilig bij je voelt. Het grootste obstakel dat je als bedrijf hebt wanneer je wilt innoveren, is een baas met een groot ego.”

Sparren is ook co-creatie

Over die boodschap en de andere lessen van Van Uhm wordt tijdens de afsluitende borrel nog stevig doorgepraat. “Het was volgens mij voor iedereen een zeer geslaagde dag”, zegt Wilbert Stoutjesdijk, mede-oprichter van de UC Group als hij de laatste gasten uitzwaait. “Het was mooi om te zien hoe de deelnemers met elkaar in discussie gingen en hoe enthousiast er ideeën werden uitgewisseld. De tijd is natuurlijk te kort om deze ideeën ook al uit te werken, maar dat komt misschien later nog. Alleen al het feit dat mensen weer bij elkaar waren en konden sparren, was volgens mij heel waardevol. Dat is namelijk hoe co-creatie begint.”

INEX 2021 werd georganiseerd door UC Group, samen met de volgende kennispartners: Visma, Caroz, Symson, Knapp, Logistic Worx, TeRoCo, Zoof-IT, Remmers bouwgroep en Giscovery